List przewozowy jest podstawowym dokumentem przewozowym w transporcie lądowym. Wystawienie listu przewozowego jest również warunkiem, który trzeba spełnić, by powierzyć wysyłane przez siebie towary przewoźnikowi. Musi być on do tego sporządzony poprawnie i zawierać wszystkie, wskazane przez prawo przewozowe elementy. Czym dokładnie jest list przewozowy, jak go przygotować i jakie są najważniejsze rodzaje listów przewozowych.
Czym jest list przewozowy – podstawowe informacje
Przede wszystkim należy stwierdzić, ze list nie jest tym samym co umowa przewozu, która jest dokumentem (nawet jeżeli zawarta jest wyłącznie ustnie), który potwierdza że nadawca i przewoźnik zgodzili się na odpłatne wykonanie określonej usługi (w tym przypadku transportu towarów) oraz określa warunki tej usługi. Umowa jest więc potrzebna tylko nadawcy i przewoźnikowi i może stanowić ewentualną podstawę do dochodzenia swoich praw, jeżeli któraś ze stron nie dotrzyma jej warunków. Z kolei list przewozowy jest rodzajem dokumentacji, która jest wymagana przez prawo, stanowi podstawę do odebrania towaru od nadawcy i przekazania go odbiorcy, a także zawiera podstawowe informacje o przewożonym towarze. Warto również pamiętać, że o ile list przewozowy jest konieczny w transporcie, to jego nieprawidłowe wystawienie, zniszczenie, zagubienie, albo brak nie ma żadnego wpływu na sam fakt zawarcia umowy transportowej.
Zasady dotyczące sporządzania, posługiwania się i informacjami, które powinny znaleźć się na liście przewozowym definiują dwa obowiązujące w Polsce akty prawne. Pierwszym z nich jest Ustawa Prawo przewozowe z 1984 roku, w której znajdują się podstawowe informacje na temat listów przewozowych. Jednak od kiedy Polska jest w Unii Europejskiej obowiązuje nas również prawo unijne, zwłaszcza w transporcie międzynarodowym. Uzupełnieniem wspomnianej ustawy jest więc Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów z 1956 roku (z późniejszymi uzupełnieniami), w skrócie nazywana CMR. Teoretycznie list przewozowy jest dokumentem wystawianym przez nadawcę, którego adresatem jest odbiorca towaru, a którego kopię otrzymuje również przewoźnik, jednak w praktyce to właśnie ten ostatni zwykle list sporządza, a do nadawcy należy tylko jego akceptacja i podpisanie.
Jak sporządzić list przewozowy?
List przewozowy powinien zawierać konkretne informacje, które wymagane są przez wskazane wyżej przepisy prawa polskiego i międzynarodowego. Należy wiedzieć, że informacje te dzielą się na dwie kategorie. Pierwszą z nich są informacje obowiązkowe, czyli wszystko to, co list przewozowy musi zawierać i bez czego będzie wystawiony nieprawidłowo. Do drugiej kategorii należą informacje dodatkowe, które można zawrzeć w liście, ale nie są one koniczne. Mogą one określać na przykład specyficzne warunki danego transportu, ograniczenie uprawnień kierowcy i wiele innych kwestii.
Według Ustawy prawo przewozowe powinien zawierać informacje o nazwie i adresie nadawcy towaru, oraz analogiczne informacje o jego odbiorcy. Musi również zawierać informację o przewoźniku, włączając w to wskazanie konkretnej jego placówki, która zobowiązuje się wykonać przewóz. Zawarte są w nim również informacje dotyczące samej przesyłki, jak:
– dokładne określenie co jest przewozowym towarem,
– jego masę,
– ilość sztuk towaru w transporcie,
– rodzaj pakowania towaru,
– sposób w jaki towar jest oznaczony.
Ze względu na konkretny rodzaj towaru, albo też określone warunki umowy, na liście mogą znaleźć się również inne informacje i oświadczenia. Z kolei CMR dodaje do tych wymogów jeszcze konieczność umieszczenia w liście informacji o wszystkich kosztach, które związane są z przewozem, instrukcji na potrzeby formalności celnych, oraz oświadczenia o tym, że przewóz podlega zasadom CMR.
Rodzaje listów przewozowych
W towarowym transporcie drogowym używa się dwóch, zasadniczych typów listów przewozowych. Pierwszym z nich jest list przewozowy krajowy, który musi spełniać warunki, określone w Ustawie Prawo przewozowe. Drugim rodzajem listu przewozowego jest list międzynarodowy. Powinien on być napisany zgodnie z zasadami CMR. Warto również pamiętać, że w innych rodzajach transportu używane są nieco innego typu dokumenty przewozowe, a sam list przewozowy (krajowy i CMR) dotyczy wyłącznie transportu drogowego.
